PK ! Jt- - [Content_Types].xml
PK ! N N _rels/.rels
PK ! word/_rels/document.xml.rels
PK ! '^e ^e word/document.xml
ԱՄՓՈՓԱԹԵՐԹ««ԴԱՏԱԽԱԶՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԾԻՀՀ առողջապահության նախարարություն01.11.2022թ.ԱԱ/11/26132-20221. Նախագծի 8-րդ հոդվածով կատարվող փոփոխությունների համաձայն` պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու բավարար հիմքերի առկայությունը կամ բացակայությունը պարզելու նպատակով դատախազն իրավունք ունի նախաձեռնել ուսումնասիրություն, որի շրջանակներում իրավունք ունի անվճար օգտվելու ծառայողական նպատակներով, այդ թվում՝ հրապարակման ոչ ենթակա, օգտագործվող տեղեկատվական տվյալների բազայից (այդ թվում՝ էլեկտրոնային) (29-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 4-րդ կետ):Նախագծում, ինչպես նաև «Դատախազության մասին» օրենքում բացակայում է «ուսումնասիրություն» բառի մեկնաբանությունը քննարկվող իրավական ակտի համատեքստում: Միևնույն ժամանակ, Նախագծով փոփոխվող 29-րդ հոդվածի 8-րդ մասի համաձայն` նախաձեռնված ուսումնասիրության շրջանակներում իր լիազորություններն իրականացնելիս դատախազի կողմից Քրեական օրենսգրքով արգելված արարքի առերևույթ առկայությունը հավաստող բավարար տվյալներ հայտնաբերելու դեպքում դատախազը պարտավոր է հարուցել քրեական գործ կամ նախաձեռնված ուսումնասիրության արդյունքներն ուղարկել քրեական վարույթն իրականացնող մարմիններին։ Նշված իրավանորմից հետևում է, որ ուսումնասիրության իրականացումը նախորդում է վարույթի հարուցմանը:«Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» օրենքի 26-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի սահմանում է, որ առանց անձնական տվյալների սուբյեկտի համաձայնության մշակողը կարող է հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ փոխանցել երրորդ անձանց կամ տվյալներից օգտվելու հնարավորություն տրամադրել, եթե տվյալներ մշակողը հանդիսանում է օրենքով կամ վավերացված միջազգային պայմանագրով սահմանված հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ մշակող, այդ տեղեկության փոխանցումը ուղղակիորեն նախատեսված է օրենքով և ունի բավարար պաշտպանության մակարդակ:Հարկ է նկատել, որ առողջական վիճակին վերաբերող տվյալները հանդիսանում են հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ («Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 14-րդ կետ):Անձի առողջական վիճակին վերաբերող տվյալներն իրենց հերթին հանդիսանում են բժշկական գաղտնիք, որի հետ առչվող իրավահարաբերությունները կարգավորվում են «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքով:«Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 9-րդ կետի համաձայն` բժշկական գաղտնիք համարվող տվյալները, առանց պացիենտի կամ նրա օրինական ներկայացուցչի համաձայնության, Կառավարության սահմանած կարգով կարող են փոխանցվել միայն քննիչին, դատախազին, դատարանին՝ իրենց վարույթային պարտականությունները կատարելիս, ինչպես նաև Մարդու իրավունքների պաշտպանին՝ օրենքով սահմանված կարգով ներկայացված հարցումների հիման վրա:Տվյալ պարագայում, դատախազության կողմից ուսումնասիրության իրականացման փուլում, երբ առկա չէ հարուցված քրեական վարույթ, անձի` առողջական վիճակին վերաբերող, ինչպես նաև բժշկական գաղտնիք հանդիսացող այլ տեղեկատվություն պահանջելու դեպքում իրավասու մարմինը պարտավորված չի լինելու տրամադրել նշված տեղեկատվությունը:Հաշվի առնելով վերոգրյալը` առաջարկում եմ վերանայել ուսումնասիրության իրականացման փուլում հատուկ կատեգորիայի անձնական տվյալներ պարունակող տվյալների բազաներից օգտվելու իրավունք սահմանելու նպատակահարմարությունը:Չի ընդունվելՆախագծով առաջարկվող կարգավորման, «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» օրենքի 26-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի և «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 9-րդ կետով սահմանված կարգավորումների միջև հակասություն առկա չէ, քանի որ սահմանված է վարույթային պարտականությունները իրականացնելիս (առանց հստակեցնելու, որ խոսքը վերաբերում է բացառապես քրեական վարույթին) դատախազին տվյալներ փոխանցելու պարտականությունը: ՀՀ պաշտպանության նախարարություն28.10.2022թ.ՊՆ/510/5152-20221. Դիտողություններ և առաջարկություններ առկա չեն:ՀՀ գլխավոր դատախազություն23.11.2022թ.Մ/81211-20221. ««Դատախազության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) վերաբերյալ առաջարկվում է Նախագծով լրացում կատարել նաև «Դատախազության մասին» օրենքի 36-րդ հոդվածում, որը սահմանում է գլխավոր դատախազի տեղակալին ներկայացվող պահանջները և նրա նշանակման կարգը: Մասնավորապես, առաջարկվում է լրացում կատարել նշված հոդվածի 9-րդ մասում՝ «հայտարարվում է նոր մրցույթ» բառերից հետո ավելացնելով «եթե այդ ժամկետում գլխավոր դատախազը սույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված կարգով գլխավոր դատախազի տեղակալ չի նշանակում» բառերը: Նշված առաջարկությունը միտված է օրենքի 36-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված՝ դատախազի պաշտոն զբաղեցնող ՀՀ գլխավոր դատախազի թեկնածուին առանց մրցույթ անցկացնելու՝ ՀՀ դատախազության կոլեգիայի հետ խորհրդակցելու արդյունքում նշանակելու ՀՀ գլխավոր դատախազի լիազորության՝ ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի պաշտոնը թափուր լինելու ամբողջ ժամանակահատվածում իրացնելու օրենսդրական հստակ կանոնի սահմանմանը: Մինչդեռ, գործող կարգավորումների պայմաններում ՀՀ գլխավոր դատախազը իր նշված լիազորությունը կարող է իրացնել միայն ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի պաշտոնը թափուր դառնալուց հետո՝ յոթնօրյա ժամկետում, իսկ եթե նշված ժամկետում ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ չի նշանակվում, ապա օրենքով սահմանված կարգով պետք է անցկացվի մրցույթ և ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ կարող է նշանակվել միայն մրցույթի արդյունքում:Միաժամանակ առաջարկվում է լրացում կատարելու օրենքի 57-րդ հոդվածի 8-րդ մասում՝ ՀՀ գլխավոր դատախազի համար սահմանելով լիազորություն՝ առաջին անգամ կարգապահական խախտում թույլ տված անձին ազատելու կարգապահական պատասխանատվությունից, եթե վերջինս զղջացել է դրա համար և կարգապահական խախտման հետևանքներ առկա չեն:Վերոգրյալի հիման վրա՝ առաջարկվում է օրենքի 57-րդ հոդվածի 8-րդ մասում ավելացնել նոր պարբերություն՝ հետևյալ խմբագրությամբ.«Գլխավոր դատախազի որոշմամբ կարգապահական խախտում կատարած դատախազը կարող է ազատվել կարգապահական տույժից, եթե կարգապահական խախտումը կատարել է առաջին անգամ, զղջացել է դրա համար և կարգապահական խախտման հետևանքներ առկա չեն:»:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել են համապատասխան լրացումներ:Բարձրագույն դատական խորհուրդ10.11.2022թ.ԴԴ/606-221. Նախագծի 4-րդ հոդվածով «Դատախազության մասին» օրենքի (այսուհետ՝Օրենք) 12-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետը շարադրվում է նոր խմբագրությամբ,հետևաբար հաշվի առնելով, որ հոդվածի մասի կետն է շարադրվում, ուստի «3» թվիցհետո միջակետի փոխարեն առաջարկվում է դնել փակագիծ։Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն2. Նախագծի 7-րդ հոդվածի 2-րդ մասով Օրենքի 27-րդ հոդվածի 6-րդ մասըշարադրվում է նոր խմբագրությամբ, հետևաբար չակերտից հետո՝ տեքստից առաջառաջարկվում է նշել «6.» թիվը:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն3. Նախագծի 8-րդ հոդվածով Օրենքի 29-րդ հոդվածն ամբողջությամբշարադրվում է նոր խմբագրությամբ, հետևաբար վերնագիրը ևս առաջարկվում էներառել հոդվածի նոր խմբագրության մեջ:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն4. Նախագծի 12-րդ հոդվածով Օրենքը լրացվում է 33.1-րդ հոդվածով, մինչդեռխմբագրված տեքստում նշված է «34.1.» թիվը, բացի այդ, վերնագրում առաջարկվում է նշել «Հոդված» բառը:Ընդունվել է: Նախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն5. Նախագծի 15–րդ հոդվածով Օրենքի 39-րդ հոդվածում «դատախազությանառաջխաղացման ցուցակ» բառերը և դրանց հոլովաձևերը փոխարինվում են«դատախազների ծառայողական առաջխաղացման ցուցակ» բառերով և դրանցհոլովաձևերով: Մինչդեռ, Նախագծի նշված հոդվածի 4-րդ մասով նախատեսված՝լրացվող նոր 5.1-րդ և 5.2-րդ կետերում օգտագործվում են «դատախազությանառաջխաղացման ցուցակում» բառերը: Ավելին, հստակեցված չէ, թե որ հոդվածին են վերաբերվում նշված լրացվող կետերը։ Հետևաբար, առաջարկվում է շտկել Նախագծի վերը նշված հոդվածում առկա անհամապատասխանություններն ու անհստակությունը։Ընդունվել է մասնակի: Նախագծով Օրենքի 39-րդ հոդվածում «դատախազության առաջխաղացման ցուցակ» բառերը և դրանց հոլովաձևերը փոխարինվել են«դատախազների ծառայողական առաջխաղացման ցուցակ» բառերով: Ինչ վերաբերում է այն դիտարկմանը, որ հստակեցված չէ, թե որ հոդվածին են վերաբերվում լրացվող՝ 5.1-րդ և 5.2-րդ կետերը, ապա հարկ է նկատել, որ Նախագծի 15-րդ հոդվածը ամբողջությամբ վերաբերում է Օրենքի 39-րդ հոդվածում առաջարկվող փոփոխություններին և լրացումներին, ինչը բխում է հոդվածի առաջին նախադասությունից:6. Նախագծի 17-րդ հոդվածով Օրենքի 43-րդ հոդվածում կատարվողփոփոխություններն առաջարկվում է միացնել, քանի որ փոփոխություններըվերաբերում են նույն՝ 2-րդ մասին:Ընդունվել է: Նախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն:5.ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտե28.10.2022թ.01/11-1/77801-20221. Դիտողություններ և առաջարկություններ առկա չեն:6. ՀՀ ոստիկանություն02.11.2022թ.1/21/95689-221. Առաջարկվում է Նախագծի 8-րդ հոդվածի 8-րդ մասը համապատասխանեցել քրեական դատավարության օրենսգրքին՝ հաշվի առնելով դատախազության լիազորությունների շրջանակը:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն7.ՀՀ քննչական կոմիտե11.11.2022թ.01/22/132323-20221. Նախագծի 6-րդ հոդվածով, Օրենքի 25-րդ (Հսկողությունը մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ) հոդվածը լրացվող 3.1-ին մասի համաձայն՝ դատախազն, իր լիազորություններն իրականացնելիս, կարգապահական վարույթ հարուցելու (ծառայողական քննություն անցկացնելու) առերևույթ հիմքեր հայտնաբերելու դեպքում կարող է դիմել հանրային ծառայության պաշտոն կամ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձի վերադասին կամ պետական կամ համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունում աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա աշխատող անձի գործատուին խախտում թույլ տված անձի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու (ծառայողական քննություն անցկացնելու) միջնորդությամբ: Կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) ավարտից հետո մեկշաբաթյա ժամկետում համապատասխան պաշտոնատար անձը կամ իրավասու մարմինը պարտավոր է կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) արդյունքների մասին տեղեկացնել միջնորդությամբ դիմած դատախազին:Նշված դրույթների ամրագրումն օրենքում կենթադրի դատախազության կողմից հսկողության իրականացում հանրային ծառայության, պետական, համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունների նկատմամբ, ինչը հակասություն կառաջացնի ՀՀ Սահմանադրության հետ:Դատախազության լիազորությունները սահմանված են ՀՀ Սահմանադրությամբ և «Դատախազության մասին» օրենքով: Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության 176-րդ հոդվածի 2-րդ մասի (...) դատախազությունն օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով՝1) հարուցում է քրեական հետապնդում.2) հսկողություն է իրականացնում մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ.3) դատարանում պաշտպանում է մեղադրանքը.4) բողոքարկում է դատարանների վճիռները, դատավճիռները և որոշումները.5) հսկողություն է իրականացնում պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ:«Դատախազության մասին» օրենքի 25-րդ հոդվածը, որում նախատեսվում է լրացնել վերոնշյալ դրույթները, վերաբերում է մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողությանը, ուստի նշված հոդվածում այլ մարմիններում պաշտոն զբաղեցնող անձանց կամ այլ աշխատակիցների նկատմամբ ծառայողական քննություն անցկացնելու վերաբերյալ դրույթներ նախատեսելը, խախտելու է առավել բարձր իրավաբանական ուժ ունեցող ակտի՝ ՀՀ Սահմանադրությամբ ամրագրված նորմերը: Ելնելով վերոգրյալից՝ առաջարկում է Նախագծի 6-րդ հոդվածով լրացվող 25-րդ հոդվածի 3.1-ին մասը խմբագրել՝ համապատասխանեցնելով ՀՀ Սահմանադրության և օրենքի պահանջներին, զերծ մնալով հանրային ծառայության, պետական, համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունների նկատմամբ դատախազության կողմից հսկողության իրականացումից:Մասամբ է ընդունվելՆախագծով առաջարկվող կարգավորումը խմբագրվել է, հստակեցվել է, որ դատախազի նշված լիազորությունը կարող է իրականացվել բացառապես մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնելիս կարգապահական ներգործության միջոցներ կիրառելու հիմքեր հայտնաբերելիս, և առաջարկվող դրույթը ներառվել է Օրենքի 30-րդ հոդվածի 5-րդ մասում:Հարկ է նկատել նաև, որ դատախազի համար նման լիազորություն նախատեսելը բխում է մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողության սահմանադրական գործառույթի պատշաճ և համակողմանի իրականացումն ապահովելու անհրաժեշտությամբ: Մասնավորապես, իրականացվող քրեական վարույթների ընթացքում (մասնավորապես կոռուպցիոն հանցագործությունների դեպքերով քննվող գործերով) շատ հաճախ արձանագրվում են իրավիճակներ, երբ հաստատվում է հանրային ծառայողի կամ պետական և համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունների աշխատողների կողմից թերացումների կամ խախտումների փաստը, որին սակայն տարբեր օբյեկտիվ պատճառներով (անցած են լինում քրեական պատասխանատվության ենթարկելու վաղեմության ժամկետները, անձի կողմից հատուցվում է պատճառված վնասը, արարքի մեջ բացակայում է հանցակազմը և այլն) հնարավոր չի լինում տալ քրեաիրավական գնահատական: Ընդ որում, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 185-րդ հոդվածի 1-ին մասին համաձայն՝ դատախազը պարտավոր է մինչդատական վարույթի ընթացքում միջոցներ ձեռնարկել պարզելու համար հանցանքի կատարմանը նպաստող հանգամանքները և անհրաժեշտության դեպքում համապատասխան պաշտոնատար անձին կամ իրավաբանական անձի ղեկավարին ներկայացնել այդ հանգամանքները վերացնելու ուղղությամբ միջոցներ ձեռնարկելու մասին միջնորդագիր Նման պայմաններում, դատախազին կարգապահական ներգործության միջոցներ կիրառելու վերաբերյալ իրավասու պաշտոնատար անձին միջնորդագիր ներկայացնելու լիազորությամբ օժտելը ամբողջությամբ բխում է հանցանքի կատարմանը նպաստող հանգամաները պարզելու և դրանց վերացման ուղղությամբ միջոցներ ձեռնարկելու՝ դատախազի՝ արդեն իսկ օրենսդրորեն ամրագրված պարտավորությունից, հանդիսանում է նշված պարտավորության իրացման անհրաժեշտ գործիքակազմ, հետևաբար նշված լիազորության սահմանման՝ ՀՀ սահմանադրությանը անհամապատասխանության վերաբերյալ պնդումները հիմնավոր չեն:2. Նախագծի 9-րդ հոդվածով, Օրենքի 30-րդ (Դատախազական ակտեր) հոդվածում նախատեսվում է կատարել լրացում և քննարկվող հոդվածի 5-րդ մասում ամրագրված դրույթները՝ դատախազին վերապահված լիազորությունների թվում նախատեսել է միջնորդագիր ներկայացնել իրավասու մարմին կամ պաշտոնատար անձին ոչ միայն հանցագործության, այլև՝ այլ իրավախախտումների պատճառների և նպաստող պայմանները վերացնելու նպատակով:Նշված լրացման վերաբերյալ հարկ է նշել, որ համաձայն ՀՀ Սահմանադրության՝ դատախազությունն օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով՝1) հարուցում է քրեական հետապնդում.2) հսկողություն է իրականացնում մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ.3) դատարանում պաշտպանում է մեղադրանքը.4) բողոքարկում է դատարանների վճիռները, դատավճիռները և որոշումները.5) հսկողություն է իրականացնում պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցների կիրառման օրինականության նկատմամբ:Դատախազությունն օրենքով սահմանված բացառիկ դեպքերում և կարգով պետական շահերի պաշտպանության հայց է հարուցում դատարան:Դատախազությունը գործում է ՀՀ Սահմանադրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում՝ օրենքի հիման վրա:Մինչդեռ, Նախագծով կատարվելիք լրացման արդյունքում խախտվելու են օրենսդրությամբ դատախազությանը վերապահված գործառույթները և նախատեսվելու են լիազորություններ (հսկողական), որոնք հակասելու են ՀՀ Սահմանադրությանը: Հետևապես, սույն կարծիքի 1-ին կետում նշված հիմնավորմամբ առաջարկվում է քննարկել այն հանելու հարցի նպատակահարմարությունը: Չի ընդունվելԱռաջարկվող լրացումը, ընդունվելու պարագայում, որևէ պարագայում չի ենթադրում դատախազության խորհրդային մոդելին բնորոշ «ընդհանուր հսկողության» (общий надзор) գործառույթի վերականգնում: Նախորդ կետում նշված առաջարկության վերաբերյալ բերված առարկությունները ամբողջությամբ վերաբերելի են նաև սույն կետին, քանի որ Օրենքի 30-րդ հոդվածի 5-րդ մասում առաջարկվող լրացումը բացառապես միտված է ապահովելու անհրաժեշտ գործիքակազմ հանցանքի կատարմանը նպաստող հանգամաները պարզելու և դրանց վերացման ուղղությամբ միջոցներ ձեռնարկելու՝ դատախազի օրենսդրական պարտավորության պատշաճ իրացումն ապահովելու նպատակով, և ըստ էության օրենսդրորեն ամրագրում է վերջին տարիներին պրակտիկայում արդեն իսկ գործող իրավիճակը:3. Նախագծի 10-րդ հոդվածով, Օրենքի 32-րդ (Վերադաս և ստորադաս դատախազների փոխհարաբերությունները) հոդվածի 5-րդ մասը նախատեսվում է շարադրել նոր խմբագրությամբ, որտեղ սահմանվում է, որ (...) Վերադաս դատախազը, կոնկրետ գործի բարդությամբ և մեծածավալությամբ պայմանավորված, կարող է ստեղծել դատախազական խումբ (...): Նշված ձևակերպման մեջ առկա «գործ» եզրույթն առաջարկվում է փոխել «վարույթ» եզրույթով, ապահովելով օրենսդրական ձևակերպումների միասնականությունը, մասնավորապես ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի կարգավորումները: 3.1. Ավելին, քննարկվող հոդվածի 2-րդ պարբերության համաձայն նախատեսվում է՝ լրացում, ըստ որի՝ «Դատախազական խմբի ղեկավարի և անդամի լիազորությունները սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով»:Նշված լրացման առնչությամբ հարկ է նշել, որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում դատախազական խմբի ղեկավարի և անդամի որևէ լիազորություն նախատեսող առանձին կարգավորում ամրագրված չէ, բացառությամբ 37-րդ (Վերադաս դատախազի լիազորությունները մինչդատական վարույթում) հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետի, որը սահմանում է, որ մինչդատական վարույթի ընթացքում վերադաս դատախազը՝ անհրաժեշտության դեպքում մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողությունը հանձնարարում է մի քանի դատախազների` նշանակելով դատախազների խմբի ղեկավար: Վերոգրյալով պայմանավորված, առաջարկվում է հանել նշված կարգավորումը նախագծից, քանի որ իրավակիրառ պրակտիկայում առաջանալու են մի շարք խնդիրներ: Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն:ՀՀ դատախազության կողմից մշակվել է «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծ, որը նախատեսում է, ի թիվս այլնի, նաև դատախազական խմբին առնչվող իրավակարգավորումներ: Նախագիծը հետագա շրջանառությունն ապահովելու նպատակով ուղարկվել է ՀՀ վարչապետի աշխատակազմ:8. ՀՀ ֆինանսների նախարարություն03.11.2022թ.01/11-1/19153-20221. Դիտողություններ և առաջարկություններ առկա չեն:9. ՀՀ Ազգային անվտանգության ծառայություն02.11.2022թ.11/12751. Առաջարկվում է Նախագծի 8-րդ հոդվածով նոր խմբագրությամբ շարադրվող օրենքի 29-րդ հոդվծի 5-րդ մասի 4-րդ կետը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.«4) անվճար օգտվելու Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության ծառայության կողմից շահագործվող Հայաստանի Հանրապետության սահմանային էլեկտրոնային կառավարման տեղեկատվական համակարգից, այլ պետական մարմինների տվյալների բազաներից, այդ թվում՝ հրապարակման որ ենթակա, ինչպես նաև էլեկտրոնային.»: Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն: 2. Նույն հոդվածի 8-րդ մասում «պարտավորեցնել հարուցել քրեական գործ կամ նախաձեռնված ուսումնասիրության արդյունքներն ուղարկել քրեական վարույթն իրականացնող մարմիններին» բառերը փոխարինել «քննիչին անհապաղ հանձնարարում է նախաձեռնել քրեական վարույթ և սկսել նախաքննություն» բառերով՝ համաձայն ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 38-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ և 173-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն:10. ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտե04.11.2022թ.18-10090գ-221. Կարգապահական վարույթ հարուցելու (ծառայողական քննություն անցկացնելու)առերևույթ հիմքեր հայտնաբերելու դեպքում դատախազը, իր լիազորություններնիրականացնելիս, կարող է դիմել հանրային ծառայության պաշտոն կամ հանրայինպաշտոն զբաղեցնող անձի վերադասին կամ պետական կամ համայնքային ոչառևտրային կազմակերպությունում աշխատանքային պայմանագրի հիման վրաաշխատող անձի և գործատուին խախտում թույլ տված անձի նկատմամբկարգապահական վարույթ հարուցելու ծառայողական քննություն անցկացնելու)միջնորդությամբ: Կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) ավարտից հետո մեկշաբաթյա ժամկետում համապատասխան պաշտոնատար անձը կամ իրավասու մարմինը պարտավոր է կարգապահական վարույթի ծառայողական քննության արդյունքների մասին մասին տեղեկացնել միջնորդությամբ դիմած դատախազին:2. Սահմանադրության 176-րդ հոդվածի համաձայն՝ « (…) դատախազությունն օրեսահմանված դեպքերում և կարգով՝1) հարուցում է քրեական հետապնդում.2) հսկողություն է իրականացնում մինչդատական քրեական վարույթիօրինականության նկատմամբ. 3.3) դատարանում պաշտպանում է մեղադրանքը.4) բողոքարկում է դատարանների վճիռները, դատավճիռները և որոշումները.5) հսկողություն է իրականացնում պատիժների և հարկադրանքի այլ միջոցներիկիրառման օրինականության նկատմամբ:(...)4. Դատախազությունը գործում է Սահմանադրությամբ իրեն վերապահվածլիազորությունների շրջանակում՝ օրենքի հիման վրա:(...)»:2022 թվականի հուլիսի 1-ին ուժի մեջ մտած ՀՀ քրեական դատավարությանօրենսգրքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի համաձայն՝ մինչդատական վարույթ՝ վարույթի հանրային մասնակիցների կողմից իրենց իրավասության սահմաններում իրականացվող ընթացակարգ:«Դատախազության մասին» օրենքի 25-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝գլխավոր դատախազը կամ հսկողություն իրականացնող դատախազը կարող է դիմել իրավասու մարմին հետաքննություն կամ նախաքննություն իրականացնող անձի նկատմամբ ծառայողական քննություն անցկացնելու միջնորդությամբ: Միջնորդությունն ուղարկվում է խախտում թույլ տված պաշտոնատար անձի վերադասին, որը պարտավոր է այն ստանալուց հետո՝ մեկշաբաթյա ժամկետում, սկսել ծառայողական քննությունը ևարդյունքների մասին տեղեկացնել համապատասխան միջնորդությամբ դիմած դատախազին:Նշված նորմերի համադրված վերլուծությունից պարզ է դառնում, որ ինչպեսսահմանադրական, այնպես էլ քրեադատավարական նորմը դատախազի հսկողության շրջանակ է ամրագրել մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնելը։ Հարկ է նկատել, որ մինչդատական քրեական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնելն իր բովանդակայինդրսևորումն է ստացել ճյուղային օրենսդրությամբ, որում հստակ նշվում են դատախազի հիմնական իրավունքները: Նախագծով առաջարկվող դրույթով քննարկվող հսկողության շրջանակներում դատախազությանը տրվում է բավականին լայն լիազորություն, որը նախատեսված չէ Սահմանադրությամբ և քրեադատավարական օրենսդրությամբ: Այսինքն՝ ստացվում է Նախագծով նախատեսվել է դուրս գալ ՀՀՍահմանադրությամբ դատախազությանը վերապահված լիազորություններիշրջանակից, ինչը որևէ կերպ չի կարող հիմնավորված համարվել:Նախագծով առաջարկվող տարբերակի համաձայն՝ ծառայողական քննությունանցկացնելու միջնորդությամբ դատախազը կարող է դիմել հանրային ծառայությանպաշտոն կամ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձի վերադասին կամ պետական կամ համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունում աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա աշխ տող անձի գործատուին՝ խախտում թույլ տված անձի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու նպատակով: Պետք է նշել, որ Նախագծի հիմնավորմամբ հստակեցված չէ (անդրադարձ հպանցիկ է արված), թե ինչն է դրվելնման լրացման հիմքում: Նշված ընդլայնված լիազորությունը չունի սահմանադրական հիմք։ Ուստի, եթե առկա չէ համապատասխան լիազորություն, ապա դրանից բխում է, ործառայողական քննություն անցկացնելու պահանջը չի կարող իրավաչափ լինել։Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ առաջարկում ենք հանել Նախագծով առաջարկվողդրույթը։Չի ընդունվելՏե՛ս 7-րդ կետի 1-ին ենթակետը:11. ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան31.10.2022թ.01/01.3/5388-2022Նախագծի 6-րդ հոդվածով առաջարկվում է «Դատախազության մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 25-րդ հոդվածը լրացնել 3.1-րդ մասով, ըստ որի՝ կարգապահական վարույթ հարուցելու (ծառայողական քննություն անցկացնելու) առերևույթ հիմքեր հայտնաբերելու դեպքում դատախազը, իր լիազորություններն իրականացնելիս, կարող է դիմել հանրային ծառայության պաշտոն կամ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձի վերադասին կամ պետական կամ համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպությունում աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա աշխատող անձի գործատուին խախտում թույլ տված անձի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու (ծառայողական քննություն անցկացնելու) միջնորդությամբ: Կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) ավարտից հետո մեկշաբաթյա ժամկետում համապատասխան պաշտոնատար անձը կամ իրավասու մարմինը պարտավոր է կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) արդյունքների մասին տեղեկացնել միջնորդությամբ դիմած դատախազին: Նախագծով ամրագրված սույն դրույթից բխում է, որ դատախազը լիազորվում է հանրային ծառայության պաշտոն կամ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու կամ ծառայողական քննություն անցկացնելու միջնորդությամբ դիմելու խախտում թույլ տված անձի վերադասին։ Ավելին, կարգապահական վարույթ հարուցելու իրավունք ունեցող պաշտոնատար անձը պարտավորություն է ստանձնում կարգապահական վարույթի արդյունքների մասին տեղեկացնել միջնորդությամբ դիմած դատախազին։ Անհրաժեշտ է նկատել, որ սույն լիազորությունն ամրագրվել է Օրենքի 25-րդ հոդվածում, այսինքն՝ նախատեսվել է մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնելու դատախազական գործառույթի շրջանակում։ Անդրադառնալով դատախազական հսկողության սահմանադրաիրավական բովանդակությանը՝ Սահմանադրական դատարանը ՍԴՈ-1236 որոշմամբ արձանագրել է, որ մինչդատական վարույթի նկատմամբ հսկողությունը դատախազության սահմանադրական գործառույթն ու պարտականությունն է: Վերջինիս դեպքում օրենսդիրը նկատի է ունեցել, որ հետաքննության և նախաքննության նկատմամբ դատախազական հսկողության գործառույթը ոչ թե գերատեսչական հսկողության բովանդակություն ունի, այլ կոչված է օրենքով նախատեսված միջոցներով ապահովելու քրեական գործերով վարույթի օրինականությունը՝ ՀՀ Սահմանադրությամբ նախատեսված լիազորությունների շրջանակներում:Գնահատելով Նախագծով առաջարկվող դրույթը Սահմանադրական դատարանի վերոնշյալ դիրքորոշման լույսի ներքո՝ կարող ենք փաստել, որ սույն դրույթը հանդիսանում է ոչ թե մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատախազական հսկողության բաղադրիչ, այլ պարունակում է գերատեսչական հսկողության տարրեր։ Մասնավորապես, դատախազին հնարավորություն է տալիս կարգապահական վարույթ հարուցելու միջնորդությամբ դիմելու խախտում թույլ տված անձի վերադասին և բացի այդ հաշվետվողականության որոշակի մեխանիզմ է ստեղծում վերջինիս համար՝ պարտավորեցնելով կարգապահական վարույթի (ծառայողական քննության) արդյունքների մասին տեղեկացնել միջնորդությամբ դիմած դատախազին։ Համեմատության համար ուշագրավ է գործող Օրենքի նույն հոդվածի 3-րդ մասը, որը նախատեսում է դատախազի լիազորությունը դիմելու իրավասու մարմին հետաքննություն կամ նախաքննություն իրականացնող անձի նկատմամբ ծառայողական քննություն անցկացնելու միջնորդությամբ: Այս պարագայում իրավիճակն այլ է, քանի որ հետաքննություն կամ նախաքննություն իրականացնող մարմինները մինչդատական վարույթն իրականացնող մարմիններն են, իսկ այլ հանրային ծառայության կամ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց նկատմամբ հսկողությունը դուրս է մինչդատական վարույթի նկատմամբ հսկողությունից։ Ավելին՝ Նախագծում տրված ձևակերպումը հնարավորություն է ընձեռում դատախազին կարգապահական վարույթ հարուցելու միջնորդություն ներկայացնելու անկախ այն հանգամանքից արձանագրված փաստը վերաբերում է քրեական վարույթին թե ոչ։ Անհրաժեշտ ենք համարում նշել նաև, որ այն դեպքերում, երբ կարգապահական պատասխանատվության՝ պատժիչ տարրեր պարունակելու դեպքում, միևնույն ժամանակ քրեական վարույթի առկայության պարագայում, ստեղծված իրավիճակը կարող է հանգեցնել կրկին անգամ դատվելու non bis in idem սկզբունքի խախտման։ Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ գտնում ենք, որ դատախազին վերապահված սույն լիազորությունը չի հանդիսանում մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատախազական հսկողության մաս և դուրս է Սահմանադրությամբ ամրագրված դատախազի լիազորությունների շրջանակից։ Սույն դրույթի կապակցությամբ գտնում ենք նաև, որ օգտագործված «վերադաս» եզրույթը անորոշ է, քանի որ որևէ իրավական ակտում, այդ թվում՝ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով տրված չէ «վերադաս» եզրույթի մեկնաբանությունը։ Վերջինս կարող է ընկալվել որպես «անմիջական ղեկավար» կամ ենթադրել պաշտոն զբաղեցնող անձի բոլոր վերադասներին։ Ընդ որում՝ ոչ բոլոր դեպքերում է հանրային ծառայության պաշտոն զբաղեցնող անձի նկատմամբ ծառայողական քննություն նշանակելու իրավասություն ունեցող անձը վերջինիս անմիջական ղեկավարը։ Օրինակ՝ «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքի 22-րդ հոդվածի համաձայն՝ քաղաքացիական ծառայողի նկատմամբ ծառայողական քննություն նշանակում է պաշտոնի նշանակելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձը, «Դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 141-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության է ենթարկում Բարձրագույն դատական խորհուրդը: Վերջին պարագայում հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկում է ոչ թե որևէ պաշտոնատար անձ, այլ մարմին, որը չի կարող համարվել դատավորի վերադաս։ Մասամբ է ընդունվելՏե՛ս 7-րդ կետի 1-ին ենթակետը: Լրացվող մասը խմբագրվել է, հստակեցվել է, որ դատախազի նշված լիազորությունը կարող է իրականացվել բացառապես մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնելիս կարգապահական ներգործության միջոցներ կիրառելու հիմքեր հայտնաբերելիս:Ընդունվել էԱռաջարկվող լրացումը խմբագրվել է, նախատեսվել է, որ դատախազը միջնորդագրով կարող է դիմել կարգապահական ներգործության միջոցներ կիրառելու իրավասություն ունեցող անձին:Նախագծի 8-րդ հոդվածով առաջարկվում է դատախազի կողմից պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելը կարգավորող 29-րդ հոդվածում, «համայնքային շահ» հասկացությունը ներառել «պետական շահ» հասկացության մեջ՝ սահմանելով «դատախազի կողմից պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայց հարուցելը» բառակապակցությունը։ Մինչդեռ գործող կարգավորումներով «պետական շահը» չի ներառում համայնքայինը և հնարավորություն է ընձեռում դատախազին բացառապես ներկայացնելու պատվիրակված լիազորությունների իրականացման համար պետության կողմից համայնքին ուղղված ֆինանսական միջոցների պաշտպանության հայց։ Հարկ է նկատել, որ թեև «պետական շահ» եզրույթի մեկնաբանությունը տրված չէ Սահմանադրությամբ կամ Օրենքով, այնուամենայնիվ, Սահմանադրության մի շարք դրույթներում օգտագործվում են «պետական մարմիններ» և «տեղական ինքնակառավարման մարմիններ» եզրույթներն անջատ։ Ասվածի մասին վկայում են Սահմանադրության 2-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, 4-րդ հոդվածը, 6-րդ հոդվածը, որոնցում օգտագործվում է «պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններ» բառակապակցությունը՝ տարանջատելով սույն մարմինները։ Վերոգրյալից բխում է, որ «պետական» և «համայնքային» տերմինները չեն կարող նույնանալ՝ ելնելով Սահմանադրությամբ ամրագրված մոտեցումից։ Հաշվի առնելով վերոշարադրյալը՝ առաջարկում ենք սահմանել «պետական շահ» եզրույթի հասկացությունը՝ խուսափելով հետագա թյուրըմբռնումներից։Չի ընդունվելՀՀ Սահմանադրության 2-րդ հոդվածի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին: Ժողովուրդն իր իշխանությունն իրականացնում է ազատ ընտրությունների, հանրաքվեների, ինչպես նաև Սահմանադրությամբ նախատեսված պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու պաշտոնատար անձանց միջոցով:ՀՀ Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք իրավասու են կատարելու միայն այնպիսի գործողություններ, որոնց համար լիազորված են Սահմանադրությամբ կամ օրենքներով:ՀՀ Սահմանադրության 179-րդ հոդվածի համաձայն՝ տեղական ինքնակառավարումը տեղական ինքնակառավարման մարմինների իրավունքն ու կարողությունն է՝ համայնքի բնակիչների շահերից ելնելով, Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան, սեփական պատասխանատվությամբ լուծելու համայնքային նշանակության հանրային հարցերը: Տեղական ինքնակառավարումն իրականացվում է համայնքներում:Նշված նորմերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ տեղական ինքնակառավարումը ժողովրդաիշխանության ձևերից մեկն է, որն իրականացվում է համայնքներում՝ համայնքի բնակիչների շահերից ելնելով, համայնքային նշանակության հանրային հարցերը լուծելու նպատակով: Ընդ որում, տեղական ինքնակառավարումը պետք է իրականացվի ՀՀ Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան: Այսինքն, որքան էլ տեղական ինքնակառավարումն ունի ապակենտրոնացված, ինքնուրույն բնույթ, այնուամենայնիվ այն չի կարող համապետական սկզբունքներից ու շահերից առանձին լինել, չիրականացվել պետական մարմինների կազմակերպման ու գործունեության հիմքը կազմող հիմնարար սկզբունքներով:ՀՀ Սահմանադրության 176-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ դատախազությունն օրենքով սահմանված բացառիկ դեպքերում և կարգով պետական շահերի պաշտպանության հայց է հարուցում դատարան:Ընդ որում համեմատած 2005 թվականի խմբագրությամբ Սահմանադրության 103-րդ հոդվածում ամրագրված դատախազական լիազորությունների հետ՝ 176-րդ հոդվածում է հստակեցվել է, որ դատախազության կողմից պետական շահերի պաշտպանության համար հայց հարուցելու լիազորությունը գործում է միայն օրենքով նախատեսված բացառիկ դեպքերում: Դա պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ առաջնային լիազորությունը այս հարցում պատկանում է այն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնին, որի իրավասությունների ոլորտում է պետությանը պատճառվել գույքային վնաս: Այս առումով փոփոխված Սահմանադրությունը պարզապես սահմանադրական մակարդակ է բարձրացրել «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքում (հոդված 29) արդեն իսկ առկա մոտեցումները:ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների ընդունումից հետո մշակված «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի իմաստով պետական շահը դիտարկվում է որպես պետության և համայնքի գույքային և ոչ գույքային իրավունքների ամբողջություն, որոնց ապահովումը՝ պաշտպանությունն իրականացվում է սույն օրենքով, դատավարական օրենսգրքերով, այլ օրենքներով, իսկ ՀՀ տարածքից դուրս միջազգային արբիտրաժներում և օտարերկրյա դատարաններում վեճերով՝ նաև տվյալ պետության օրենսդրությամբ և միջազգային պայմանագրերով սահմանված դեպքերում և կարգով։«Համայնքային շահ» հասկացությունը ներառվում է «պետական շահ» հասկացության մեջ, ինչը հաստատվում է ինչպես ՀՀ վավերացրած միջազգային պայմանագրերով, այնպես էլ՝ ներպետական օրենսդրությամբ տրված սահմանումներով։ Այսպես, Տեղական ինքնակառավարման եվրոպական խարտիա Նախաբանում սահմանվում է՝ «համարելով, որ պետական գործերի կառավարմանը մասնակցելու քաղաքացիների իրավունքը Եվրոպայի խորհրդի բոլոր անդամ պետությունների ժողովրդավարական սկզբունքներից է,համարելով, որ այդ իրավունքը կարող է առավել ուղղակիորեն իրականացվել հատկապես տեղական մակարդակով»,Խարտիայի 3-րդ հոդվածում սահմանվում է, որ տեղական ինքնակառավարում հասկացություն նշանակում է՝ տեղական ինքնակառավարման մարմինների իրավունքը և կարողությունը` կանոնակարգելու և կառավարելու պետական գործերի զգալի մասը (օրենքի շրջանակներում)՝ սեփական պատասխանատվությամբ և տեղական բնակչության շահերից ելնելով»։Ներպետական օրենսդրությունՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների 186-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին ՀՀ օրենսդրությամբ պատվիրակվում են պետական մարմիններին վերապահված լիազորությունները (մոտ մեկ տասնյակ ոլորտներում 20-ից ավել լիազորություններ), ընդ որում «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի համաձայն՝ պետության պատվիրակած լիազորություններն ամբողջովին և պարտադիր ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից` պետության պատվիրակած լիազորությունների ֆինանսավորման նպատակով նախատեսված հատկացումների հաշվին: «ՀՀ բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով համայնքի բյուջեն ՀՀ բյուջեի բաղկացուցիչ մասն է։ Օրենքի գործողությունը տարածվում է Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի բոլոր մակարդակների բյուջեների վրա (հոդված 11):Պետական բյուջեն և համայնքների բյուջեները (այսուհետ` բյուջեներ) կազմում են Հայաստանի Հանրապետության համախմբված բյուջեն... (հոդված 4): Սույն օրենքի իմաստով բյուջետային հիմնարկներ են բյուջեներից ֆինանսավորվող պետական և համայնքային հիմնարկները (հոդված 5):Համայնքային բյուջեների ֆինանսավորման աղբյուրները ևս հստակ վկայում են այն մասին, որ համայնքային և պետական շահերը համատեղվում են: Մասնավորապես, Համայնքի բյուջեն ձևավորվում է ինչպես համայնքային, այնպես էլ՝ պետական աղբյուրներից: Պետական աղբյուրից տեղական ինքնակառավարման մարմիններին հատկացվող միջոցները սահմանված են «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքի 57-րդ հոդվածով: Պետական բյուջեից համայնքներին տրամադրվող նպատակային հատկացումների (սուբվենցիաներ, սուբսիդիաներ), դրամաշնորհների (մի մասը՝ վերադարձնելի և հատուցանելի, մյուս մասը՝ անհատույց, սակայն՝ վերադարձնելի, եթե ծախսվել են ոչ նպատակային) ծախսման գործընթացն ամբողջությամբ պետական շահ է ենթադրում, քանի որ եթե դրանք ծախսվում են ոչ նպատակային, ապա ուղղակի վնաս է հասցվում պետական բյուջեին:Ավելին, «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ համայնքներին պետական բյուջեից ֆինանսական համահարթեցման սկզբունքով տրամադրվում են դոտացիաներ՝ օրենքով սահմանված բաշխման կարգի համաձայն: Ընդ որում համայնքի կողմից սեփական միջոցներն արդյունավետ տնօրինելու, համապատասխան եկամուտներ ապահովելու դեպքում քչանում է նաև տվյալ համայնքին պետական բյուջեից տրամադրվող դոտացիան: Ստացվում է, որ համայնքի գործունեությունն ուղղակիորեն անդրադառնում դոտացիաների մասով պետական բյուջեի ծախսային հոդվածների վրա:Բացի այդ պետք է նշել, որ «Դատախազության մասին» ՀՀ գործող օրենքի 29-րդ հոդվածով արդեն իսկ նախատեսված են այն բացառիկ դեպքերը, երբ դատախազն իրավասու է պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցել տեղական ինքնակառավարման մարմնի փոխարեն:«2. Դատախազը պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցում է միայն, եթե՝1) իր լիազորություններն իրականացնելիս հայտնաբերում է, որ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինը, որին վերապահված է պետական շահերի պաշտպանությանն առնչվող տվյալ հարցերով հայց ներկայացնելը, իրազեկ լինելով պետական շահերի խախտման փաստի մասին, ողջամիտ ժամկետում հայց չի ներկայացրել կամ հայց չի ներկայացնում դատախազի կողմից հայց ներկայացնելու առաջարկություն ստանալուց հետո, կամ2) պետական շահերի խախտում է տեղի ունեցել այն հարցերով, որոնցով հայց ներկայացնելը օրենսդրությամբ վերապահված չէ որևէ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի, կամԸնդ որում, թեև, ինչպես արդեն նշվեց, ՀՀ Սահմանադրության 176-րդ հոդվածի 3-րդ մասով սահմանվել է, որ դատախազությունն օրենքով սահմանված բացառիկ դեպքերում և կարգով պետական շահերի պաշտպանության հայց է հարուցում դատարան՝ հիմք ընդունելով «Դատախազության մասին» ՀՀ գործող օրենքի 29-րդ հոդվածով սահմանված իրավակարգավորումները:Նախագծի 9-րդ հոդվածով առաջարկվում է Օրենքի 30-րդ հոդվածի 5-րդ մասում սահմանել բացի հանցագործությունից նաև այլ իրավախախտումների պատճառների և նպաստող պայմանների վերացման նպատակով դատախազի կողմից միջնորդագիր ներկայացնելու հնարավորությունը։ Հարկ է նկատել, որ սույն դրույթի կապակցությամբ Հիմնավորման մեջ պարզապես նշված է այդպիսի փոփոխության անհրաժեշտության մասին՝ առանց նշելու այդ անհրաժեշտության հիմնավորումը։ Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ գտնում ենք, որ այս դրույթը լրացուցիչ հիմնավորման կարիք ունի։ Չի ընդունվելՏե՛ս 7-րդ կետի 2-րդ ենթակետը:Նախագծի 10-րդ հոդվածով առաջարկվում է Օրենքի 32-րդ հոդվածի 7-րդ մասից, որի համաձայն՝ անմիջական վերադաս դատախազն իրավասու է իր որոշմամբ ստորադաս դատախազից քրեական վարույթը տեղափոխելու մեկ այլ դատախազի կամ իր վարույթ, հանել «իր որոշմամբ» բառերը»։ Առաջարկվող ձևակերպմամբ վերադաս դատախազը լիազորվում է տեղափոխելու ստորադաս դատախազից քրեական վարույթը մեկ այլ դատախազի կամ իր վարույթ առանց որևէ իրավական փաստաթղթի։ Հարկ է նկատել, որ սույն փոփոխության վերաբերյալ բացակայում է որևէ հիմնավորում։ Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ հիմնավորման բացակայության պայմաններում կարծում ենք վերադաս դատախազի վերոնշյալ գործողությունը պետք է ձևակերպված լինի որևէ դատախազական ակտով, որը կներառի տեղեկատվություն տեղափոխվող վարույթի, տեղափոխման ամսաթվի, դատախազների վերաբերյալ, ինչպես նաև այլ անհրաժեշտ տվյալներ։ Ընդունվել է Առաջարկվող փոփոխությունը հանվել է:12. ՀՀ վարչապետի աշխատակազմ01.11.2022թ.42/43.7/35966-2022Նախագծի 2-րդ հոդվածով նախատեսվում է նոր խմբագրությամբ շարադրել «Դատախազության մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Գործող օրենք) 8-րդ հոդվածով սահմանված Դատախազության կառուցվածքը, որի համաձայն՝ առաջարկվում է Դատախազության կառուցվածքում ընդգրկել նաև գլխավոր դատախազի, գլխավոր դատախազի տեղակալի, գլխավոր քարտուղարի և գլխավոր քարտուղարի տեղակալի պաշտոնները:Այս կապակցությամբ հարկ է նկատի ունենալ, որ «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածով սահմանված են պետական մարմնի կառուցվածքում ընդգրկվող պաշտոնները և կառուցվածքային միավորները, իսկ նույն օրենքի 3-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ պետական մարմնի կառուցվածքը տվյալ մարմնի կանոնադրության բաղկացուցիչ մասն է կազմում: Հաշվի առնելով վերոգրյալը, ինչպես նաև այն հանգամանքը, որ նախագծային կարգավորումները չեն սահմանում առանձնահատուկ կարգավորումներ «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 2-րդ մասի իմաստով՝ առաջարկում ենք գլխավոր դատախազի, գլխավոր դատախազի տեղակալի, գլխավոր քարտուղարի և գլխավոր քարտուղարի տեղակալի պաշտոնները նախատեսել Դատախազության կանոնադրությամբ, իսկ Գործող օրենքով սահմանել միայն Դատախազության համակարգի տարրերը, հակառակ պարագայում Դատախազության կառուցվածքը ամբողջական դարձնելու նպատակով անհրաժեշտ է նախատեսել նաև գլխավոր դատախազի խորհրդականների, օգնականների և գլխավոր դատախազի տեղակալների օգնականների պաշտոնները, ինչը, սակայն, բացի այն, որ «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» օրենքի նշված հոդվածների ուժով չունի իրավական կշիռ, նաև անհարկի ծանրաբեռնում է օրենսդրական ակտը, առաջացնում նույն կարգավորումները հետագայում կանոնադրության մեջ տեղայնացնելու անհրաժեշտություն և զրկում անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություններ կատարելու ճկունության հնարավորությունից։ Ընդունվել էՆշված հոդվածը հանվել է:Նախագծի 3-րդ հոդվածով նախատեսվում է նոր խմբագրությամբ շարադրել Գործող օրենքի 11-րդ հոդվածով սահմանված Գլխավոր դատախազության կառուցվածքը: Նախագծի 3-րդ հոդվածով Գործող օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի երկրորդ պարբերությամբ նախատեսվում է սահմանել Գլխավոր դատախազության հիմնական մասնագիտական կառուցվածքային ստորաբաժանման կառուցվածքի մեջ ընդգրկվող պաշտոնները:Հաշվի առնելով, որ «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» օրենքի 7-րդ հոդվածի համաձայն՝ կառուցվածքային ստորաբաժանումների կանոնադրությունները հաստատում է տվյալ պետական մարմնի ղեկավարը, իսկ կառուցվածքային ստորաբաժանման կանոնադրությամբ սահմանվում են նաև տվյալ կառուցվածքային ստորաբաժանման կառուցվածքի մեջ ընդգրկվող պաշտոնները և ներքին կառուցվածքային միավորները, առաջարկում ենք Նախագծի 3-րդ հոդվածով Գործող օրենքի նոր խմբագրությամբ շարադրվող 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի երկրորդ պարբերությունը հանել, քանի որ այն տվյալ կառուցվածքային ստորաբաժանման կանոնադրության կարգավորման առարկա է:Ընդունվել էՆշված հոդվածը հանվել է:Նախագծի 4-րդ հոդվածով նախատեսվում է նոր խմբագրությամբ շարադրել Գլխավոր դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարի գործառույթները:Վերոգրյալի կապակցությամբ հայտնում ենք, որ Գործող օրենքի 12-րդ հոդվածով ամրագրված են կառուցվածքային ստորաբաժանման կառուցվածքի, կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարի կողմից իրականացվող գործառույթների և կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարի լիազորությունների իրականացման վերաբերյալ իրավական կարգավորումներ:Այս առումով հարկ է նկատի ունենալ, որ Գործող օրենքի 12-րդ հոդվածով սահմանված իրավական կարգավորումները, ինչպես բոլոր պետական մարմիններում, կառուցվածքային ստորաբաժանումների կանոնադրություններով են կարգավորվում: Բացի այդ, Գործող օրենքի 12-րդ հոդվածով նախատեսված կարգավորումների վերլուծությունը թույլ է տալիս փաստել, որ դրանցով որևէառանձնահատկություն չի նախատեսվում, որով կհիմնավորվի այդ հարաբերությունները բացառապես Գործող օրենքով կարգավորոելու հանգամանքը: Հաշվի առնելով վերոգրյալը, ինչպես նաև հանրային ծառայության օրենսդրության միասնականության ապահովման համատեքստում բոլոր պետական մարմինների հետ կապված հարաբերությունները սահմանող օրենսդրական ակտերում միասնական կարգավորումներ նախատեսելու հանգամանքը, առաջարկում ենք Գործող օրենքի 12-րդ հոդվածն ամբողջությամբ ուժը կորցրած ճանաչել, իսկ այդ հոդվածով սահմանված իրավական կարգավորումները նախատեսել կառուցվածքային ստորաբաժանումների կանոնադրություններով:Ընդունվել էՆախագծի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասը հանվել է:4.Նախագծի 12-րդ հոդվածով նախատեսվում է Գործող օրենքը լրացնել 33.1-րդ հոդվածով, որով սահմանվում են դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկվելուն հավակնող անձին ներկայացվող պահանջները: Ի թիվս այլ պահանջների՝ նախատեսված է նաև, որ դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու նպատակով անցկացվող բաց մրցույթին կարող է մասնակցել 22-ից մինչև 63 տարեկան Հայաստանի Հանրապետության այն քաղաքացին, որի նկատմամբ չեն տարածվում Գործող օրենքի 34-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված սահմանափակումները, իսկ Գործող օրենքի 34-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված են դատախազ նշանակվելու սահմանափակումները: Այսինքն՝ Նախագծով առաջարկվող ձևակերպմամբ փաստացի ստացվում է, որ դատախազների թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկվելուն հավակնող անձի նկատմամբ չի տարածվում Գործող օրենքով նախատեսված սահմանափակումները, մինչդեռ թե «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով և թե Գործող օրենքով սահմանված իմպերատիվ պահանջ է, որ այդ սահմանափակումներից որևէ մեկի առակայության դեպքում անձը իրավունք չունի ընդունվելու հանրային ծառայություն: Ելնելով վերոգրյալից՝ անհրաժեշտ է Նախագծի 12-րդ հոդվածով Գործող օրենքում լրացվող 33.1-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետը խմբագրել՝ այն համապատասխանեցնելով «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի և Գործող օրենքի պահանջներին՝ հիմքում ունենալով այն գաղափարը, որ անձը չի կարող հավակնել ընդգրկվել դատախազների թեկնածությունների ցուցակում Գործող օրենքի 34-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված հիմքերից (կամ դրանցից որևէ մեկի) առկայության դեպքում:Սույն առաջարկությունը վերաբերում է նաև Գործող օրենքի 33-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված նույնաբովադակ կարգավորմանը:Չի ընդունվելՆախագծով առաջարկվող լրացման մեջ օգտագործվել է Օրենքի 33-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված ձևակերպումը, որը մշտապես պրակտիկայում մեկնաբանվել է որպես անձի մոտ նշված սահմանափակումների բացակայություն:5. Նախագծի 18-րդ հոդվածով նախատեսվում է փոփոխել Գործող օրենքի 45-րդ հոդվածով սահմանված դատախազության պաշտոններին համապատասխանող դասային աստիճանների վերին և ստորին սահմանները: Այս առումով հարկ է նկատի ունենալ, որ Գործող օրենքի 44-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ մասերի համաձայն՝ բարձրագույն դասային աստիճանները շնորհում է Հանրապետության նախագահը, իսկ մյուս դասային աստիճանները շնորհում է գլխավոր դատախազը:Նախագծային կարգավորումների բովանդակությունից ուղղակիորեն հետևում է, որ գործնականում, ըստ էության, Գործող օրենքի 44-րդ հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետով նախատեսված դասային աստիճանը չի շնորհվելու, քանի որ վերջին պաշտոնին համապատասխանող դասային աստիճանի համար վերին սահմանը նախատեսվում է արդարադատության երրորդ դասի խորհրդականի դասային աստիճանը, իսկ ստորին սահմանը՝ երկրորդ դասի խորհրդականի դասային աստիճանը:Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ առաջարկում ենք Նախագծի 18-րդ հոդվածով նախատեսվող կարգավորումները սահմանել այնպես, որ գործնականում դատախազության համապատասխան պաշտոն զբաղեցնող անձանց շնորհվի Գործող օրենքի 44-րդ հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետով նախատեսված դասային աստիճանը:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխություն:13. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն02.11.2022թ.ՆՄ/ԳԽ/27640-2022Նախագծի 6-րդ հոդվածում կիրառվող «կարգապահական վարույթ հարուցել» եզրույթը առաջարկում ենք վերանայել և համապատասխանեցնել Աշխատանքային օրենսգրքի 222-րդ հոդվածում կիրառվող հասկացությանը: Այս մասով հարկ է նկատի ունենալ, որ քաղաքացիական ծառայողների մասով ծառայողական քննություն անցկացնելու առանձին կարգավորումներ սահմանված են, իսկ պետական կամ համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպություններում աշխատողների մասով կարգապահական վարույթ հարուցելու կարգավորումներ առկա չեն: Նույն մասում առաջարկում ենք նաև «աշխատանքային պայմանագրի» բառերից հետո լրացնել «աշխատանքի ընդունման մասին անհատական իրավական ակտի» բառերով։Ընդունվել էՀոդվածը խմբագրվել է:Նախագծի 12-րդ հոդվածով «Դատախազության մասին» օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) նոր լրացվող 34.1-ին հոդվածի 1-ին մասով ստացվում է, որ դատախազների թեկնածությունների ցուցակը համալրելու նպատակով անցկացվող բաց մրցույթին կարող են մասնակցել 22-ից մինչև 63 տարեկան քաղաքացիները, մինչդեռ Օրենքի 33-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ դատախազ կարող է նշանակվել մինչև 65 տարեկան քաղաքացին։ Առաջարկում ենք տարիքային շեմերը համապատասխանեցնել։Չի ընդունվելՀավակնորդի համար առավելագույն տարիքային շեմը 63 տարին սահմանելը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ թեկնածությունների ցուցակում ընդգրկվելուց հետո անձը անցնում է պարտադիր ուսումնառություն արդարադատության ակադեմիայում, ապա պրակտիկա, ինչը տևում է շուրջ 1 տարի: Նման պայմաններում պետական ռեսուրսների ծախսումը անձի մասնագիտական պատրաստման վրա արդարացված չէ, եթե վերջինիս մնում է պաշտոնավարելու ընդամենը 1 տարի ժամանակահատված:Նույն հոդվածի 2-րդ մասում և Օրենքի 33-րդ հոդվածի 2-րդ մասում «փորձ» բառն առաջարկում ենք փոխարինել «ստաժ» բառով, հաշվի առնելով Աշխատանքային օրենսգրքի 20-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի կարգավորումը։Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան փոփոխությունՆկատի ունենալով, որ Նախագծի 15-րդ հոդվածով Օրենքի 39-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետը նոր խմբագրությամբ է շարադրվում, առաջարկվում է նույն մասի 2.1-ին կետն ուժը կորցրած ճանաչել։Չի ընդունվելՕրենքի 39-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2.1-ին կետի կարգավորումները վերաբերելի չեն առաջարկվող փոփոխություններին:14.ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարություն31.10.2022թ.01/01.1/7492-20221. Դիտողություններ և առաջարկություններ առկա չեն:15.ՀՀ կրթության, գիտության և սպորտի նախարարություն25.10.2022թ.01/18.1/26811-20221. Դիտողություններ և առաջարկություններ առկա չեն:16. Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով07.11.2022թ.01/2658-20221. Գտնում ենք, որ Նախագծի մի շարք դրույթներով ամրագրված օրենսդրականնախաձեռնությունն առանցքային նշանակություն կարող է ունենալՍահմանադրությամբ դատախազությանը վերապահված պետական շահերիպաշտպանության ոլորտում իր գործառույթներն առավելապես կանխարգելիչ բնույթ կրող լիազորությունների իրացմամբ ապահովելու հարցում՝ մասնավորապես հաշվի առնելով այն, որ նշված նախաձեռնությունն իրագործվելու պարագայում պետական շահերի պաշտպանության ոլորտը չի սահմանափակվի միայն դատախազության լիազորություններն իրականացնելիս շահերի պաշտպանության ոլորտում դատարան հայց հարուցելու նպատակով անհրաժեշտ գործողություններ կատարելու իրավասությամբ: Տվյալ պարագայում օրենսդրորեն կսահմանվեն պետության գույքային և ոչ գույքային շահերին հնարավոր պատճառված վնասը հայտնաբերելու ուղղությամբ դատախազության իրավասությունը՝ անհրաժեշտ գործողություններ (փաստաթղթեր և այլ տեղեկությունների, այդ թվում՝ հարկային կամ մաքսային գաղտնիք համարվող տեղեկություններ, նախնական քննության տվյալների ստացումը) կատարելու առումով։ Նշված իրավասության իրացման գործնական նշանակությունն ակնհայտ կարող է լինել՝ մասնավորապես, հաշվի առնելով այն, որ հաճախ լինում ենդեպքեր, երբ արտաքին աղբյուրներից հայտնի դարձած տեղեկություններովանհրաժեշտություն է առաջանում կատարել նախնական ուսումնասիրություններ,որոնց արդյունքում հնարավոր կդառանա փաստագրել պետական շահերիպաշտպանության հայց հարուցելու հիմքերի համար առկայությունը, ինչը, գտնում ենք, որ առվել ճկուն և հասցեական կդարձնի դատախազության պետական շահերի պաշտպանության սահմանադրաիրավական գործառույթը։ 1. Նախագծի 6-րդ հոդվածով նոր խմբագրությամբ փոփոխվող Օրենքի 27-րդ հոդվածում ամրագրված դրույթով նախատեսվում է պետական շահերինվերաբերող քաղաքացիական կամ վարչական գործերով, որում դատախազությունը մասնակցություն չի ունեցել, օրինական ուժի մեջ մտած, ինչպես նաև օրինական ուժի մեջ չմտած դատական ակտերի բողոքարկման իրավական հնարավորություն, գործովներգրավված (դատավարության մասնակից) իրավասու մարմնի կողմից դատական ակտը չբողոքարկելու արդյունքում: Տվյալ դրույթի կապակցությամբ նշենք, որ օրինական ուժի մտած, դատախազության գործով մասնակից չդարձած դատական ակտերի բողոքարկումը միայն Նախագծով սահմանել նպատակարմար չէ՝ նախևառաջ, հաշվի առնելով այն, որ քաղաքացիական կամ վարչական գործերով կայացած դատական ակտերի բողոքարկման կարգը և իրավասու սուբյեկտների շրջանակը դատավարական իրավունքի նորմերով կարգավորվող հարաբերություններ են: Այսպես, գործող դատավարական նորմերի համաձայն՝ օրինական ուժի մեջ մտածդատական ակտերը կարող են վերանայվել միայն նոր երևան եկած կամ նորհանգամանքներով, ինչը, սակայն, չի կարող նույնականացվել գործովդատավարության մասնակցի տվյալ պարագայում իրավասու մարմնի կողմիցդատական ակտը բողոքարկված չլինելու հետ։ Հաշվի առնելով նման կարգավորում նախատեսելու կապակցությամբ՝ Նախագծի հիմավորմամբ նախանշված նպատակը, որի համաձայն՝ գործնականում հնարավոր են դեպքեր, երբ գործով ներգրավվածպետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի վերակազմակերպման (այս պարագայում,գտնում ենք, որ խնդիրը կարող է լուծվել իրավահաջորդության կարգով), լուծարման, որևէ կերպ վերջինիս կարգավիճակի փոփոխման հետևանքով դատականակտերն առանց բողոքարկման թողնելու հնարավոր դեպքերը, գտնում ենք, որանհրաժեշտություն կառաջանա համապատասխան դրույթ սահմանելքաղաքացիական և վարչական դատավարության օրենսգրքերում՝ որպես պետական շահերի պաշտպանության հարցերով օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտերի վերանայման առանձին հիմքեր:Ընդունվել է ի գիտությունՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի համաձայն՝ առաջին ատյանի դատարանի վճիռների և սույն օրենսգրքի 361-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված որոշումների դեմ վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունք ունեն` դատախազը` օրենքով նախատեսված դեպքերում, ինչից հետևում է, որ օրենսդիրը նախատեսել է դատախազի համար ի պաշտոնե բողոք բերելու իրավունք, անկախ քննարկվող գործով նրա ունեցած մասնակցությունից, եթե նման դեպքը նախատեսված է օրենքով, որպիսի դեպք նախատեսված է Նախագծի 6-րդ հոդվածիով:Բացի այդ նույն օրենսգրքի 362-րդ հոդվածի 7-րդ մասի համաձայն՝ Վերաքննիչ բողոք չի կարող բերվել, երբ դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո անցել է 20 տարի: Նշված ժամկետը ենթակա չէ վերականգնման։Վերոհիշյալ հոդվածից հետևում է, որ դատախազը ի պաշտոնե Նախագծի 6-րդ հոդվածով նախատեսված բողոքարկելու իրավունքը կարող է իրացնել, եթե դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո չի լրացել 20 տարին:Վերոգրյալից հետևում է, որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված կարգավորումները բավարար են Նախագծի 6-րդ հոդվածով նախատեսված գործռույթն իրականացնելու համար:2. Միաժամանակ, առաջարկվում է Նախագծով անդրադառնալ նաևդատախազին ներկայացվող անհամատեղելիության և այլ սահմանափակումներսահմանող պահանջներին՝ Օրենքի գործող 49-րդ հոդվածում լրացում կատարելով՝նպատակ ունենալով որոշակիացնել արդեն իսկ սահմանված իրավանորմերիպահանջների կիրառելիության բովանդակային սահմանները: Հաշվի առնելով այնհանգամանքը, որ դատախազը հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձ է, իսկ հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց անհամատեղելիությունը և այլ սահմանափակումները սահմանվում են «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով, տարընկալումներից, ոչմիատեսակ կիրառելիությունից խուսափելու նպատակով առավել նպատակահարմար է գործող հոդվածում հղում կատարել «Հանրային ծառայության մասին» օրենքովսահմանված համապատասխան կարգավորումներին՝ միաժամանակդատախազության օրենքում նախատեսելով դատախազին առնչվողառանձնահատկություններ: Նշվածի համատեքստում, մասնավորապես, առաջարկում է ամրագրել դրույթ առ այն, որ դատախազի նկատմամբ կիրառելի են հանրային պաշտոն զբաղեցնող անձանց համար ձեռնարկատիրական գործունեության վերաբերյալ «Հանրային ծառայության մասին» օրենքով սահմանված կարգավորումները:Ընդունվել էՆախագծում կատարվել է համապատասխան լրացումPK ! ~5 word/footnotes.xml
Տես «Հայաստանի Հանրապետության 2015թ. խմբագրությամբ Սահմանադրությունը: Համառոտ պարզաբանումներ», Վարդան Պողոսյան, Նորա Սարգսյան, Երևան 2016, էջ 140-141 PK ! p word/endnotes.xml
PK ! word/footer1.xml
PAGE \* MERGEFORMAT 1PK ! P P word/theme/theme1.xml
PK ! E word/settings.xml
PK ! (q word/webSettings.xml
PK ! /sK K word/styles.xml
PK ! }UE E word/numbering.xml
PK ! ޜշ word/fontTable.xml
PK ! Yq6 docProps/app.xml
Normal1630776744275Microsoft Office Word0368103falseTitle1false51939falsefalse12.0000PK e*V49N docProps/core.xmlAr-Lazaryanhttps://mul2.gov.am/tasks/729856/oneclick/Ampopatert.docx?token=aab156ee75e7e17defde3167949189e7 Rubina52022-12-14T11:40:00Z2022-12-14T12:26:00ZPK ! Jt- - [Content_Types].xmlPK ! N N ^ _rels/.relsPK ! word/_rels/document.xml.relsPK ! '^e ^e word/document.xmlPK ! ~5 u word/footnotes.xmlPK ! p } word/endnotes.xmlPK ! ԁ word/footer1.xmlPK ! P P word/theme/theme1.xmlPK ! E x word/settings.xmlPK ! (q word/webSettings.xmlPK ! /sK K ݲ word/styles.xmlPK ! }UE E word/numbering.xmlPK ! ޜշ :D word/fontTable.xmlPK ! Yq6 !T docProps/app.xmlPK e*V49N 1X docProps/core.xmlPK B[